SIERRA OF CREATION
Yo.Tuguldur, G.Munkhbolor and B.Bat-Erdene
Jan 20 – Feb 1, 2020
Uuriintuya Dagvasambuu | Хадгалагдах | Sep 5 – Oct 5, 2018
It might seem curious and peculiar to name this exhibition after a Mongolian word, which is difficult for non-Mongolian speakers to comprehend, let alone explain in terms of meaning and interpretation. While we can provide the obligatory commentary of the exhibition displaying pieces that divulge and expound upon a person’s innermost secrets, possessions, faculties, and thoughts locked within, forever saved within the minds and thoughts people – this time we have opted to slightly eschew from curating the exhibition under a singular meaning, theme, or symbolism.
Instead, we have curated this exhibition by tying the works with a befitting and corollary word and its root composition. I can’t seem to recall where I read it, but apparently the Mongolian world “Хадгалагдах” which means to be saved, was noted as the longest word in the world, which reads the same backward as forward. Following up on this, I have consulted the author and translator M. Saruul-Erdene who works and resides in the United States, who informed me that such words are referred to as “palindromes”. In Mongolian, such words are called “inverse” words. Just to note, the word “Хадгалагдах” isn’t the longest palindrome word in the world, the honor belongs to the Finnish word “Saippuakivikauppias”, as recorded by the Guinness Book of Records.
Most of the works displayed within the “Хадгалагдах – To be saved…” exhibition mimics the word “Хадгалагдах”, in the way that it reflects its unique verbal palindrome composition, where the pieces can be viewed from the perspective where the end and the beginning blur and are in fact the same.
While the concept isn’t new, the curation of the exhibition evolving around the concept of palindrome words felt the most suitable and appropriate in this case. In reference to the artist, even though she might perhaps adopt changes or explore new themes and mediums in the future, from the earliest of her works to the ones she creates presently, I have always enjoyed the consistency they retain, in the sense that they are transparently intertwined, in a way that is truly and uniquely hers.
While D.Uurintuya’s earlier works have reflected ideas and meanings that revolved around the social commentaries of issues, such as society being built upon the basis of nomadic culture, the frustrations of those submerged under the struggles of heavy and imposed traditions, distrust, over-consumption, competitiveness and jealousy, the over-congestion of traffic flow and the accidents it causes amidst teeming construction which spreads like mold spores, and the ironies of living within a overwhelmed and disorderly city despite living within a country that offers incomparable vast stretches of land – this time she presents pieces that are more focused on composition and structure rather than meaning and symbolism.
More often than not, it has become rather typical of the meanings, messages, and symbolism within contemporary art pieces to overshadow the many important facets that make up the piece, such as the structures, concepts, composition, design, color combination, images, and techniques of the work. Thus, for this exhibition we decided to curate pieces, which in D.Uurintuya’s own words are “without any specific or particular meaning or symbolism, but instead features images that have no direct correlation to one another whatsoever, aren’t pre-planned or pre-conceived, yet appear to be created with clear linear composition”. Art, can comprise pieces that are the culmination of tremendous effort and work, yet at the same time, can be pieces that are created simply as an extension of one’s thoughts, as simple as breathing.
Art is complicated, yet not complicated at all. Like what Batbayar Darmin once beautifully wrote, “when an artist seeks to draw a bird, he has to first draw a net, take it out into nature and visualize from afar a bird being caught within the net. If a bird is caught within the net, the artist then has to carefully erase the net, as to not spook the bird, after which the bird comes to life…” – art is just like this, just like how the bird is caught by being saved and saved by being caught – it can become an artistic palindrome.
Batzorig Mart
Essay translated by Dashdulam Budsuren
Artist Uuriintuya is one of a few internationally known artists of Mongolia. Her name was mentioned twice as one of the top 100 female artists in Asia by Fukuoka Asian Art Museum, Japan. And her work “Path to Wealth” featured the 8 Asia-Pacific Triennial, organized by Queensland Museum of Modern Art, Australia in 2015.
Д.Үүрийнтуяа | Хадгалагдах
Гадныхан бол бараг хэлж чадахааргүй монгол хэлний эл үгээр үзэсгэлэнгээ нэрлэх нь тийм ч тохиромжтой биш санагдаж магад. Хэн нэгний нандин нууцууд, эд хөрөнгө, ер юу ч өөр хэн нэгний сэтгэлд, зүрхэнд, оюун бодолд эсвэл цоожтой саванд хадгалагдаж болдог шиг бүтээлүүд маань хүмүүсийн оюун бодолд үүрд хадгалагдаасай гэсэндээ ийнхүү нэрлэлээ гэх мэтчилэн улиг болсон тайлбар хүчээр хийж болох ч энэ удаад бид ярилцаад зүгээр л ямар нэг утга эсвэл бэлгэдэл бодож сонсголонтойгоор нэрлэдэг зарчмаас бага зэрэг гажихаар шийдсэн хэрэг. Утга гэхээсээ илүү үгийн бүтвэр нь энэ үзэсгэлэнгийн зургуудтай зохицохоор санагдсан болоод л тэр.
Монгол хэлний хадгалагдах хэмээх бусдаар үйлдүүлэх хэвийн үйл үг нь эхнээсээ болон сүүлээсээ адил уншигддаг дэлхийн хамгийн урт үг гэсэн утгатай зүйл хаанаас ч билээ уншиж байсан ч хэл шинжлэлд юу гэж нэрлэдэг зэргийг нь мартчихаж. Тиймээс энэ талаар америкт ажиллаж амьдардаг зохиогч, орчуулагч М.Саруул-Эрдэнээс лавлав. Ийм үгийг хэл шинжлэлд ПАЛИНДРОМ гэж нэрлэдэг. Монголоор бол тонгоруу үг гэж орчуулдаг бөгөөд ХАДГАЛАГДАХ бол дэлхийн хамгийн урт үг биш. Дэлхийн хамгийн урт палиндром бол гиннесийн номонд орсноор финн хэлний SAIPPUAKIVIKAUPPIAS гэсэн үг байдаг гэсэн тун чиг тодорхой хариулт авлаа.
“Хадгалагдах” үзэсгэлэнгийн ихэнх зургуудын зохиомж яг энэ үгийн бүтэц шиг давтамжууд юм. Мэдээж энэ цоо шинэ юм биш ч түүнд ингэж зохиомжлох нь энэ удаад таалагдсан. Магадгүй дараа нь яаж ч өөрчлөгдөж болох ч би түүний хамгийн анхны бүтээлээс өнөөдрийг хүртэлх бүтээл болгонд нь нэвт хаваастай байдаг зөвхөн түүнийх гэж танигддаг тэр л амьсгаанд нь дуртай.
Д.Үүрийнтуяагийн өмнөх бүтээлүүдэд нүүдлийн соёлын төгсгөл суурин соёлын эхлэл дунд бужигнасан нийгэм, уламжилал нь ихэдсэн (живсэн) хүмүүсийн бухимдал, үл итгэлцэл, хэтийдсэн хэрэглээ, бие биетэйгээ уралдан өрсөлдөх атаа жөтөө, мөөгөнцөр шиг эмх цэгцгүй байшин барилга дундуур чихэлдэх хүн машины урсгал, түгжрэл, аваар осол гэх мэтчилэн хязгааргүй өргөн уудам нутагтай ч чихэлдсэн мэт эмх замбараагүйн тухай сэдвүүд зонхилдог байсан ч энэ удаад бүтээлүүдийнхээ сэдэв, утга санаанд гэхээсээ зохиомж, бүтцэд илүү анхаарал хандуулах барил руу хэлбийсэн.
Ер нь ч контемпорари урлагт бүтээлийн утга санаа, бэлгэдэл нь тухайн бүтээлийн структур, консепт, зохиомж, шийдэл, өнгө, дүрс, техник ажиллагаа гэх мэт олон чухал зүйлүүдийн ард эрэмбэлэгддэг болчихож. Тэгэхээр энэ удаад Д.Үүрийнтуяа өөрийнх нь хэлсэнчлэн “энд шашин мэт ямар нэгэн утга агуулга, бэлгэдэл байхгүй зүгээр л өөр хоорондоо хамааралгүй урьдчилан төлөвлөөгүй замбараагүй дүрсүүдийг тэгш хэмт зохиомжид оруулсан” бүтээл хийхээр шийдэж. Урлаг бол нөр их хөдөлмөр мөн ч заримдаа юуг ч хүчлэлгүй зүгээр л өөрийгөө чагнах амсхийлт ч үүнд багтана.
Дармын Батбаяр зохиолчийн нэг номонд шувуу зурах гэж байгаа зураач эхлээд тор зураад түүнийгээ байгальд аваачиж тавиад далдаас шувуу орохыг харж, хүлээх хэрэгтэй. Хэрэв торонд ямар нэг шувуу орвол шувуугаа үргээлгүйгээр тороо балруулдан арилгаж чадаж гэмээн сая жинхэнэ, амьд шувуу болно хэмээн маш урнаар зүйрлэсэн шиг…
Мартын Батзориг
Орчуулгыг Будсүрэнгийн Дашдулам
Уран бүтээл Үүрийнтуяа нь олон улсад танигдсан цөөхөн монгол уран бүтээлчдийн нэг юм. Түүний нэрийг Японы Фукуока Азийн Урлагийн Музей Ази тивийн шилдэг 100 эмэгтэй уран бүтээлчийн нэг хэмээн хоёр удаа дурдьсан байдаг. Мөн түүний “Баялагт хүрэх зам” бүтээл нь 2015 онд Австралийн Куинсланд мужийн орчин үеийн урлагийн музейгээс зохион байгуулсан Ази, Номхон далайн триеналийн нүүр хуудас болж байлаа.